Warmińsko-mazurskie miasteczko powiatowe, którego historia rozpoczyna się około 700 lat temu. Mówi się, że nazwa Szczytno pochodzi od nazwy „Scithno” i oznacza szczyt. Dodatkowo osadnicy, którzy zamieszkiwali kiedyś tereny Bartnej Strony, określali słowem „Sciten” jeziora w pobliżu. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą już ze średniowiecza. Na samym początku było to tylko przedzamcze.

Początki osady Szczytno

Około 1360 roku pojawiło się przy zamkowe osiedle. W mniej więcej tym samym czasie, obok dwóch jezior Domowe Małe i Duże, ukształtowała się inna osada (Bartna Strona). W późniejszym czasie stała się częścią obecnego Szczytna. Jednak sama w sobie nigdy nie uzyskała praw miejskich. Początkiem miasta, jakby nie patrzeć, były zamek krzyżacki, który powstał w 1350 roku. Wcześniej, od 1266 roku, na miejscu zamku stała strażnica z drewna.

Pierwsza wersja zamku krzyżackiego również była drewniana. W 1370 roku książę trocki Kiejstut wraz ze swoimi oddziałami zniszczył drewnianą konstrukcję. Na jej miejscu postawiono nową kamienną konstrukcję, która służyła jako warownia. Pod koniec XV wieku miasto było częścią majątku Korony Królestwa Polskiego udostępnianego do dzierżawy. Ten stan rzeczy utrzymywał się do 1657 roku. W międzyczasie miasto stało się ośrodkiem miejskim, a na jego terenie już wtedy istniały 2 karczmy i wspólnota parafialna.

Historia zamku krzyżackiego

Zaraz po Bitwie pod Grunwaldem ówczesny władca Jagiełło oddał kamienny zamek księciu Ziemowitowi. Niestety nie nacieszył się nim za bardzo. Prawdopodobnie dlatego, że nie udało mu się go odbić. W 1454 roku przejęło go lokalna ludność, jednak nie na długo. Już jakiś czas później na zamku osiedli zaciężni, którzy nie byli zbyt łaskawi względem mieszkańców. Między innymi dlatego, że nie dostawali oni żadnego wynagrodzenia.

Kiedy w 1525 roku zakon krzyżacki został zlikwidowany, zamek krzyżacki stał się zamkiem myśliwskim. Zamieszkiwał go głównie starosta książęcy. Inni zjeżdżali się tu ze względu na polowania. Pod koniec XVII wieku rezydencja opustoszała, a zamek zaczął przeobrażać się w ruinę. Próbowano go wykorzystać — np. jako szkołę, składowisko, urząd. W 1715 roku zamek częściowo rozebrano. Rozbiórka postępowała progresywnie aż do 1792 roku, kiedy ostatnie pozostałości wykorzystano jako wojskowe magazyny.

Szczytno XX. wieku

Na początku XX wieku do Szczytna zaczęły przyłączać się pobliskie, w których była między innymi miejscowość Bartna Strona (1913). W tamtym okresie miasto zaczęły liczyć łącznie około 10 tys. osób. Po pierwsze wojnie światowej miasto zostało mocno podniszczone. Po czym odbudowano je i II Wojna Światowa znów zniszczyła około 50% miasta. Jednak wróciło wtedy do granic Polski i zaczęło powoli nadrabiać straty.